Binnenkijker: Modern jaren-70 huis in Panningen

Als je aan komt rijden in de straat, valt het huis van Ans en Arno Joosten in Panningen direct op. De gevel van de twee-onder-één-kapper is deels bekleed met natuursteenstrips in warme herfsttinten. De muur van de gevel komt los en loopt door in de tuin. De doorkijk in de muur maakt de gevel ruimtelijker en luchtiger. Eenmaal binnen, moet je de serene rust echt even op je in laten werken. Weg van de hectiek van alledag, voel je je meteen op je gemak.

Ans en Arno kwamen 30 jaar geleden wonen in het Limburgse Panningen, een dorp dat in de volksmond Kepèl wordt genoemd (naar de in 1643 gebouwde kapel). Voor Arno een thuiskomst, want hij is hier geboren en getogen. Ans komt uit Buggenum, een klein Limburg kerkdorpje in de buurt van Roermond.

Ze wilde ooit wel weer terugkeren naar haar geboorteplaats dus toen zoon Yannick eenmaal op zichzelf is gaan wonen, zijn ze langzaam om zich heen gaan kijken naar een andere woning. Tijdens deze zoektocht kwam Ans tot de conclusie dat er van het dorp waar zij was opgegroeid, weinig herkenbaars was overgebleven. Ze hebben ook nog naar nieuwbouwprojecten in de buurt gekeken, maar een nieuwbouwhuis gaf Ans te weinig houvast. En eigenlijk waren ze heel tevreden over de ligging van hun huidige woning. Lekker dichtbij het centrum, maar ook bij het bos en de grotere uitvalswegen. Met het oog op later, was de locatie eigenlijk prima.

Over de inrichting van hun woning was Ans minder tevreden. Boven hadden ze in de loop der jaren al best wel wat veranderingen aangebracht, maar beneden was er in die 30 jaar niet veel gewijzigd. De woonkamer was eigenlijk net iets te klein en vooral heel donker. Op de vloer lagen boerenplavuizen en er stonden veel donkere meubels. En dus besloten ze in 2014 om de benedenverdieping eens grondig aan te pakken.

Er werd een jonge architect aangetrokken om mee te denken over de plannen en ook zoon Yannick die inmiddels Architecturale Vormgeving studeerde, werd bij de verbouwing betrokken. Aan de voorzijde van het huis zou de woonkamer met ongeveer een meter worden uitgebreid en de muur van de hal verdween. Er werd een nieuwe ingang en hal aan de zijkant van het huis gemaakt en er werd nagedacht over nieuwe ramen die meer licht moesten brengen.

Maar voordat daadwerkelijk de eerste sloophamer werd aangeraakt, zijn er heel wat avonden voorbij gegaan om de plannen te smeden. Ans vertelt: “Ik wist heel goed wat ik wilde. Het moest licht en ruimtelijk worden in huis. Ik wilde een plek waar ik me nu, maar ook over 20 jaar nog steeds mee zou kunnen identificeren. Een open en rustige plek met eerlijke en duurzame materialen, het liefst rechtstreeks uit de natuur. Hout, steen, leer…”.

foto: beeldhouwwerk van Ans Joosten op een sokkel van Nibo Stone

Ans is beeldend kunstenaar en werkt al jarenlang met natuursteen. Haar beelden, altijd mensfiguren, zijn fascinerend. Ze geeft twee keer in de week lessen in beeldhouwen en werkt daar met allerlei soorten steen, van mergelzacht tot keihard. Ze werkt graag met materialen zoals albast, serpentijn, Carrara marmer of zwart Belgisch marmer. “Sommige mensen vinden natuursteen koud en hard”, vertelt Ans. “Ik vind het juist warm en kwetsbaar. Prachtig hoe de natuur dit zo gevormd heeft”. In haar atelier, een gigantisch grote oude fabriekshal, staan haar beelden op hoge sokkels. Soms van hout en soms van natuursteen. “Raak vooral de beelden aan”, zegt Ans, ”want dan voel je ook de structuur van de botten, de spieren en de huid”. Het is prachtig om te zien hoe Ans een brok steen heeft omgevormd tot een levendig beeld vol emoties. Ieder beeld straalt dezelfde serene rust uit die je bij haar thuis ook ervaart.

foto: Torso van zoon Yannick, door Ans Joosten op een sokkel van Nibo Stone

Dat Ans al snel koos voor een natuurstenen vloer is dus niet zo vreemd. “Ik heb ook nog wel hout overwogen”, zegt Ans. “Ook zo’n puur en echt materiaal. Maar we zijn nu over de 50 jaar en ik wilde deze verbouwing dusdanig aanpakken dat we hier de rest van ons leven nog van kunnen genieten. Ik wil niet over 20 jaar nog eens aan een nieuwe vloer moeten beginnen en ik wilde een duurzaam materiaal. Natuursteen is dan eigenlijk de beste keuze!” Ans kende Nibo Stone al omdat ze hier wel eens kwam voor sokkels voor haar beeldhouwwerken en ze wist inmiddels dat het bedrijf een ruime collectie vloertegels had. “Ik wilde een pure steen, het liefst zo min mogelijk bewerkt in de fabriek na de winning in de groeve. Ik wilde ook een rustige basis, niet te bont.” In de showroom in Venlo liet de adviseur Ans en Arno enkele voorbeelden zien van natuursteen vloeren zien. Op grote vloeroppervlaktes zodat ze goed de verschillende kleurnuances in de tegels konden bekijken, want geen tegel is hetzelfde.

“We kwamen uit op leisteen of basalt en twijfelden tussen 2 – 3 vloeren. De adviseur bood aan om monstertegels thuis te komen brengen zodat we konden zien hoe deze zich in ons huis zouden gedragen. De monsters hebben wekenlang bij ons in de woonkamer gelegen. We hadden er van alles bij gelegd; een stuk hout voor de trapbekleding, leer voor de meubels, een raamkozijn, hout voor de deuren, kleurenstalen, stof voor de bank. Noem maar op. Een life moodboard als het ware. We keken naar wat de lichtinval met de steen deed. Hoe wij de steen beleefde. Ik heb er zelfs wijn en chocola overheen gegooid omdat ik wilde weten hoe de steen reageerde op vlekken. We vroegen iedereen die op bezoek kwam naar zijn mening.”

Uiteindelijk kozen Ans en Arno voor Himalaya grey. Het is een leisteen tegel met een warme grijsgroene kleur. Het splijtruwe oppervlak is relatief effen wat de vloer enerzijds een levendig karakter geeft maar anderzijds het geheel toch rustig houdt. Ze kozen voor een heel groot formaat. De tegels zijn 60 cm breed en wel 120 cm lang. Een mooie verhouding die bijvoorbeeld ook terugkomt in de hoge houten designdeuren. Ook in de raampartijen die van de grond tot aan het plafond reiken, zie je deze verhouding terug. Dat maakt dat alles één geheel vormt.

“Die grote tegels waren wel even een uitdaging voor de natuursteenzetter”, weet Ans zich nog te herinneren. Eén tegel weegt al snel zo’n 30 kg en omdat het een natuurproduct is, is niet iedere tegel precies even dik. Het leggen van de vloertegels is dan ook een specialistisch werkje dat niet voor iedereen is weggelegd. “Ik ben erg tevreden over deze natuursteenzetter, die met veel aandacht voor detail de vloer heeft gelegd. Zo is in de overgang van de woonkamer naar de hal een klein hoogteverschil. Dat heeft hij keurig opgevangen en de voegen lopen heel mooi door.” Toen later de meubelmaker een maatwerkkast kwam plaatsen, vertelde hij dat hij het kastje moest stellen, want alle vloeren liggen scheef, zei hij. Arno zei hem dat deze vloer dan een uitzondering was en er echt wel recht in lag. De waterpas moest eraan te pas komen om de meubelmaker te overtuigen!

“Op het toilet hebben we de achterwand met dezelfde tegels bekleed. Heel apart om te zien dat de tegel zich dan qua lichtinval weer heel anders gedraagt”, vertelt Ans. “Dat is ook het mooie van natuursteen. Het leeft echt!” De plint op het toilet is niet tegen, maar in de muur geplaatst. Dit kleine detail zorgt ervoor dat de vloer en de muur in elkaar op gaan, ze horen nu echt bij elkaar.

Ans: “We zijn ruim een jaar met de verbouwing bezig geweest. Ik was er heel nauw bij betrokken. We woonden immers ook nog gewoon in het huis en zo kon ik alles van heel dichtbij volgen. Ik ben ook erg te spreken over de aannemer, die echt met ons meedacht en met oplossingen kwam waar ik zelf nog niet aan had gedacht. Hij belde mij bijvoorbeeld een keer op toen ik in het atelier aan het werk was. “Ans, ik kom je even ophalen want je moet even beslissen over de hoekoplossing bij het plaatsen van de natuursteenstrips. Ik kan de kopse kanten stotend tegen elkaar plaatsen of de strips in verstek zagen. Dat laatste is wel wat meer werk, maar het ziet er veel mooier uit”.

“Ik heb ook heel veel gehad aan onze vriend Armand Gerards”, vertelt Ans. Armand is conceptueel vormgever en werkzaam als art-manager bij Berden Mode, Wonen & Slapen. Onlangs heeft hij het fellowship ‘Start the Experience’ opgericht. De partners zijn stuk voor stuk specialisten in hun vakgebied en samen met designers creëren zij één totaalbeleving van meubels, verlichting, kunst en vloeren. Natuurlijk altijd in samenspraak met de klant. Het resultaat is meer dan de som der delen.

“Armand heeft mij aan het denken gezet. Ik ging totaal anders kijken naar de beleving van de ruimtes. Niet meer in hokjes denken, echt out-of-the-box. Vaak ligt dat in details, die een ruimte echt kunnen maken of breken. Neem bijvoorbeeld de hoge plinten die we in gedachte hadden. Armand belde me op en zei me dat hij er wakker van had gelegen! Hij wist dat ik de plinten al had besteld, maar ze zouden van de woonkamer optisch gezien een aquarium maken. Of ik er toch niet over na wilde denken om dit op een andere manier op te lossen. Uiteindelijk kwam Armand op het idee om kleine vierkante houten plinten te plaatsen. De aannemer verklaarde me voor gek, maar uiteindelijk passen die kleine blokjes perfect in het geheel.”

Sommige ideeën zijn ook pas tijdens de verbouwing ontstaan. Zo besloot het echtpaar om het opvallende stalen H-profiel dat dwars over het plafond van de woonkamer loopt, in het zicht te laten. De stoere grijsblauwe balk zit alleen in het oorspronkelijke huis en stopt waar de aanbouw begint. Daardoor lijkt het net alsof de balk de muur maar aan één kant draagt en daarmee zijn constructieve functie verliest. Als je de zwevende balk van dichtbij bekijkt, zie je dat de balk met grote keilbouten is bevestigd aan het plafond.

Zoon Yannick kwam met het idee om de wasbak voor het toilet zelf te ontwerpen. Zijn ontwerp leek op het eerste gezicht, praktisch gezien, onmogelijk. De adviseur wilde echter niet zomaar opgeven en is samen met Yannick en één van de steenhouwers van Nibo Stone aan het puzzelen geslagen. Het was een hele uitdaging voor de steenhouwer om het wasbakje precies zo te maken zoals wij wilden. Het resultaat werd een massief stuk steen waarin aan de bovenzijde een hele lichte verdieping in is gemaakt. Over de hele breedte van de wasbak is een sleuf gefreesd waarin het water, dat uit een kraan vanaf het plafond stroomt, subtiel wegloopt. Die kraan heeft Yannick zelf gemaakt. Ans: ”Aan de loodgieter hadden we uitgelegd wat we wilden, maar die begreep er niks van. Hij begreep niet waarom we niet gewoon uit zijn ruime assortiment een kant en klare kraan uit zochten. Wilde helemaal niet meedenken.” Yannick heeft toen maar zelf alle onderdelen bij elkaar gezocht en bij de plaatselijke lampenfabriek laten vernikkelen. “Dat is nou het grote verschil met Nibo Stone”, zegt Ans. “De adviseur was tijdens de hele verbouwing ons aanspreekpunt. Hij wilde in alles met ons meedenken en was in staat om onze vraag om te zetten in kennis. Een echte vakman.”

Toen het grote werk was gedaan, moest Ans gaan nadenken over de inrichting. De ruimte was nog leeg, alle meubels hadden ze tijdelijk opgeslagen. “Doordat Armand mijn manier van denken had veranderd, begreep ik inmiddels ook dat lang niet alle meubelstukken en accessoires zoveel waarde voor me hadden als ik altijd had gedacht”, aldus Ans. “De basis van het huis was goed. Ik wilde de openheid en de ruimtelijkheid van de kamer niet verstoren door teveel meubels of allerlei tierlantijntjes.” Er kwamen slechts een paar meubelstukken in het interieur, maar wel stuk voor stuk heel bewust gekozen. Uit haar eigen collectie koos Ans twee beeldhouwwerken die perfect matchen in de ruimte.

Eyecatcher is ook het grote houten paneel dat in de kamer rechtop tegen de muur staat. Het is de zaagtafel van de timmerman die hier tijdens de verbouwing aan het werk is geweest. Daarna heeft de tafel dienst gedaan als steigerplank voor de bouwvakkers. Het paneel heeft een prachtig lijnenspel dat gecreëerd is door de zaagsnedes. Het is een kunstwerk op zich.

De inrichting is nog niet ‘af’, maar omdat de basis goed is, is er in de ruimte heel goed te leven. Ans: “We hebben nog geen salontafel maar eigenlijk mis ik die helemaal niet. Misschien komt die er ooit nog, maar misschien ook niet. Zo is het ook al goed”.
“Ik ben nog steeds heel erg blij met de vloer. We hebben geen gordijnen, dus een tegelvloer wordt dan al snel een klankkast. Toch lijkt het alsof deze vloer het geluid dempt.” Dat komt natuurlijk ook omdat de steen is opgebouwd uit allemaal laagjes. Het is geen massieve massa. De laagjes absorberen als het ware het geluid.

Het onderhoud van de vloer is heel gemakkelijk. Ans vertelt dat het koeienvachtje in de voorkamer nog wel eens wat haren loslaat als de hond erover heen rent, maar die zie je nauwelijks liggen. Als er eens iets wordt geknoeid op de vloer, is dat met een doekje zo opgenomen. Er komen haast geen vlekken in de vloer. Ans: “Vlekken en krasjes worden één met de vloer.” Dat komt ook omdat de steen weinig poreus is, heel compact.
“Ik had pas geleden iemand op bezoek die met de metalen poten van de fauteuil een grote kras over de vloer maakte. Die dame vond het vreselijk, ze dacht dat ze mijn hele vloer had verpest. Ik wist wel beter. Een keertje dweilen en de krassen verdwijnen als sneeuw voor de zon”, lacht Ans. Misschien ken je nog wel die leitjes van vroeger waar je met een griffel op schreef. Het effect is een beetje hetzelfde. Je maakt met de griffel in feite krasjes en met een natte doek veegde je de letters zo weer weg.

Binnenkort gaan Ans en Arno de achtertuin onder handen nemen. Net als bij de verbouwing binnen gaan ze daarbij niet over één nacht ijs. “We zijn nog niet helemaal uit over het ontwerp. We weten al wel dat we de vloer van binnen door willen laten lopen naar het terras. Doordat de ramen tot op grond doorlopen, kijk je over de vloer in één lijn naar buiten. Dat lijnenspel geeft weer rust.” Himalaya grey is vorstbestendig en als je deze op een drainerende fundering laat plaatsen, kan deze prima buiten worden toegepast. De adviseur van Nibo Stone is voorzichtig al weer mee aan het denken. Het wordt vast weer net zo inspirerend als binnen.